Zasiłki rodzinne

Zasiłki rodzinne mają na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem dzieci.

KOMU PRZYSŁUGUJE PRAWO DO ZASIŁKÓW RODZINNYCH

Zasiłki rodzinne przysługują:

rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
opiekunowi faktycznemu dziecka (w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych jest to osoba faktycznie opiekującej się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
osobie uczącej się (w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych jest to pełnoletnia osoba ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).

WYSOKOŚĆ ZASIŁKÓW RODZINNYCH

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:

95,00 zł miesięcznie na dziecko do ukończenia 5. roku życia,
124,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18. roku życia,
135,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24. roku życia.

KRYTERIUM DOCHODOWE

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom, u których dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. Natomiast gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza 764,00 zł.

W przypadku uzyskania przez rodzinę/osobę uczącą się dochodu przekraczającego kwotę kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami o kwotę nie wyższą niż łączna kwota przysługujących zasiłków, łączna kwota przysługujących w danym miesiącu zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami zostanie pomniejszona o kwotę, o którą dochód rodziny/osoby uczącej się przekracza kwotę kryterium dochodowego (tzw. mechanizm "złoty za złoty"). Do wypłaty musi jednak pozostawać kwota nie mniejsza niż 20,00 zł, gdyż w przeciwnym wypadku zasiłki nie będą przysługiwały.

DO KIEDY PRZYSŁUGUJĄ ZASIŁKI RODZINNE

Zasiłki rodzinne, po spełnieniu wymogów ustawowych, przysługują, do ukończenia przez dziecko:

18. roku życia,
nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia,
24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny przysługuje również osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.

KIEDY NIE PRZYSŁUGUJĄ ZASIŁKI RODZINNE

Zasiłki rodzinne nie przysługują, jeżeli:

dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu
wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do
świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
e) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się
okresach;
członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub
dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

USTALENIE PRAWA DO ZASIŁKÓW RODZINNYCH

Ustalenie prawa do zasiłków rodzinnych oraz ich wypłata następują na wniosek, który składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie.

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Nie ma tu natomiast znaczenia miejsce zameldowania tej osoby.

Wnioski mogą być również składane drogą elektroniczną za pomocą systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny lub systemu teleinformatycznego wskazanego w informacji zamieszczonej na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw rodziny po uzgodnieniu z ministrem do spraw informatyzacji.

Prawo do zasiłków rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełniony dokumentami do końca okresu zasiłkowego. Wnioski o ustalenie prawa do zasiłków rodzinnych na nowy okres zasiłkowy przyjmowane są od dnia 01 sierpnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lipca danego roku.

Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności do dnia 31 października. Jeżeli jednak orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności zostało wydane na krótszy okres czasu, prawo do zasiłku rodzinnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

WNIOSEK WRAZ Z ZAŁĄCZNIKAMI MOŻNA POBRAĆ TUTAJ: Wniosek o zasiłki rodzinne wraz z załącznikami

Informacje przedstawione we wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

TERMINY ROZPATRYWANIA WNIOSKÓW O USTALENIE PRAWA DO ZASIŁKÓW RODZINNYCH

Wnioski o ustalenie prawa do zasiłków rodzinnych na nowy okres zasiłkowy (trwający od dnia 01 listopada danego roku do 31 października następnego roku) złożone:

w okresie lipiec – sierpień danego roku rozpatrywane są do dnia 30 listopada tego roku;
w okresie wrzesień – październik danego roku rozpatrywane są do dnia 31 grudnia tego roku;
w okresie listopad-grudzień danego roku rozpatrywane są do ostatniego dnia lutego roku następnego.

W pozostałych przypadkach wnioski o zasiłki rodzinne są rozpatrywane niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca od daty złożenia wniosku wraz z prawidłowo wypełnionymi dokumentami.

PRZYKŁADOWE DOKUMENTY, KTÓRE NALEŻY DOŁĄCZYĆ DO WNIOSKU O USTALENIE PRAWA DO ZASIŁKÓW RODZINNYCH

Do wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego dołączyć należy między innymi:

w przypadku zasądzenia alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną – odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty (w tym o ustanowieniu alimentów w trybie zabezpieczenia), odpis sporządzonego protokołu zawierającego treść zawartej w tej sprawie ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem;
przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość alimentów zapłaconych na rzecz osób poza rodziną;
w przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów w wysokości zgodnej z tytułem wykonawczym wydanym lub zatwierdzonym przez sąd – zaświadczenie komornika o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji i wysokości alimentów wyegzekwowanych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
w przypadku uzyskania lub utraty dochodu w tzw. roku bazowym – dokumenty potwierdzające wysokość dochodu uzyskanego / utraconego oraz liczbę miesięcy, w których dochód był osiągany, tj. między innymi umowy o pracę, umowy zlecenia, decyzje ZUS, świadectwa pracy, zaświadczenia, oświadczenia złożone pod rygorem odpowiedzilaności karnej, informacje o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (tj. PIT-11, PIT-40,PIT-8,PIT-36, itp.);
w przypadku uzyskania dochodu po tzw. roku bazowym spowodowanego między innymi zakończeniem urlopu wychowawczego, uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, uzyskaniem zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego, rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej, uzyskaniem po utracie zatrudnienia zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego – dokumentu potwierdzającego wysokość dochodu uzyskanego z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty z wyszczególnieniem kwoty przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu, zaliczkę na podatek dochodowy, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz kwoty netto;
w przypadku gdy członek rodziny zyskiwał dochody inne niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30 e i art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (między innymi są to dochody z gospodarstwa rolnego, otrzymane alimenty, stypendia szkolne czy świadczenie rodzicielskie) – stosowne oświadczenie stanowiące załącznik do wniosku,
w przypadku gdy ojciec dziecka jest nieznany – odpis zupełny aktu urodzenia dziecka;
w przypadku zgonu rodzica dziecka – odpis aktu zgonu;
w przypadku wniosku składanego przez wdowę / wdowca – odpis aktu zgonu małżonka/małżonki;
w przypadku wniosku składanego przez osobę rozwiedzioną lub żyjącą w separacji – odpis prawomocnego wyroku sądowego orzekającego rozwód lub separację;
w przypadku wniosku składanego przez opiekuna prawnego – orzeczenie sądu ustanawiające opiekę prawną oraz zaświadczenie sądu potwierdzające objęcie obowiązków przez opiekuna prawnego;
w przypadku wniosku składanego przez opiekuna faktycznego – zaświadczenie sądu o toczącym się postępowaniu w sprawie przysposobienia dziecka;
w przypadku wniosku składanego przez osobę uczącą się – odpis aktu zgonu rodzica/ów lub/i wyrok sądu orzekający alimenty od rodzica lub od obojga rodziców;
w przypadku gdy współmałżonek wnioskodawcy zaginął – aktualne zaświadczenie właściwej w sprawie jednostki Policji o przyjęciu zgłoszenia zaginięcia małżonka.

Tutejszy Ośrodek jest natomiast obowiązany do samodzielnego uzyskania od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych, drogą elektroniczną lub drogą pisemną, odpowiednio:

informacji o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, każdego członka rodziny, udzielanych przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego;
informacji o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym informacji o wysokości składek od poszczególnych płatników i okresach opłacania przez nich tych składek;
informacji o legitymowaniu się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności obejmującej następujące dane: datę i rodzaj wydanego orzeczenia; wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności; datę powstania niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności; datę złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności; okres, na jaki zostało wydane orzeczenie.

Jednakże w przypadku braku możliwości samodzielnego uzyskania w/w informacji lub zaświadczeń z przyczyn nieleżących po stronie tutejszego MOPS, Ośrodek jest zobowiązany wezwać wnioskodawcę do przedłożenia tych informacji lub zaświadczeń.

WPŁYW UTRATY I UZYSKANIA DOCHODU NA PRAWO DO ZASIŁKÓW RODZINNYCH

W przypadku utraty dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do zasiłku rodzinnego, lub po tym roku, ustalając jego dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego. Natomiast w przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do zasiłku rodzinnego, ustalając jego dochód, osiągnięty w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był uzyskiwany, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do zasiłku rodzinnego. Ponadto w przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny po roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do zasiłku rodzinnego, jego dochód ustala się na podstawie dochodu członka rodziny powiększonego o kwotę osiągniętego dochodu za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na jaki ustalane lub weryfikowane jest prawo do zasiłku rodzinnego.

Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wyrejestrowania lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny utracił dochód z w/w tytułów i w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia utraty dochodu, uzyskał dochód u tego samego pracodawcy (zleceniodawcy/zamawiającego dzieło) lub ponownie rozpoczął pozarolniczą działalność gospodarczą. Oznacza to, iż w przypadku gdy przy ustalaniu uprawnień do zasiłku rodzinnego w dochodzie rodziny nie uwzględniono – jako utraconego – dochodu danego członka rodziny z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej / dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, a w okresie 3 miesięcy liczonych od dnia utraty dochodu (tj. liczonych od daty zakończenia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo daty wyrejestrowania pozarolniczej działalności gospodarczej) ten sam członek rodziny uzyska dochód u tego samego pracodawcy/ zleceniodawcy/ zamawiającego dzieło lub ponownie rozpocznie działalność gospodarczą, wcześniej ustalone uprawnienia do zasiłku rodzinnego zostaną zweryfikowane i do dochodu rodziny zostanie doliczony ten dochód, który wcześniej został potraktowany jako utracony. W przypadku, gdy tak ustalony dochód rodziny przekroczy ustawowe kryterium dochodowe, zasiłek rodzinny nie będzie przysługiwać a kwota świadczenia wypłaconego za wskazany wyżej okres 3 miesięcy będzie podlegać zwrotowi jako nienależnie pobrana.

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

W przypadku gdy osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych, członek rodziny tej osoby lub rodzic dziecka przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy przekazuje wniosek wraz z dokumentami, w tym informacjami dotyczącymi sprawy, wojewodzie. Wojewoda ustala, czy w przekazanej sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a także okres, w którym przepisy te mają zastosowanie. W przypadku gdy wojewoda ustali, że w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, wydaje decyzję w sprawie świadczeń rodzinnych za okres, w którym zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Jeśli decyzja wojewody nie obejmuje całego okresu, na który ustalane jest prawo do świadczenia rodzinnego, wojewoda przekazuje sprawę organowi właściwemu w celu ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych za okres nieobjęty jego decyzją. Natomiast w przypadku, gdy wojewoda ustali, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, przekazuje sprawę organowi właściwemu w celu ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych.

Również w przypadku przebywania osoby uprawnionej do świadczeń rodzinnych, członka rodziny tej osoby lub rodzica dziecka w dniu wydania przez organ właściwy decyzji ustalającej prawo do świadczeń rodzinnych lub po dniu jej wydania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy występuje do wojewody o ustalenie, czy w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, przekazując niezbędne dokumenty, w tym informacje dotyczące sprawy. W przypadku gdy wojewoda ustali, że w przedmiotowej sprawie znajdują zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy uchyla decyzję przyznającą świadczenia rodzinne za okres, w którym zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Następnie wojewoda wydaje decyzję w sprawie świadczeń rodzinnych za okres objęty koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego. Natomiast w przypadku, gdy wojewoda ustali, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego informuje o tym fakcie organ właściwy.

Wojewoda ustala i dochodzi zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w sprawach, w których mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Powyższych zasad nie stosuje się w przypadku wyjazdu lub pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w celach turystycznych, leczniczych lub związanych z podjęciem przez dziecko kształcenia.

ŚWIADCZENIA NIENALEŻNIE POBRANE

W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na prawo do zasiłków rodzinnych osoba otrzymująca w/w świadczenia jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu właściwego wypłacającego to świadczenia. Niepoinformowanie o zaistniałych zmianach w odpowiednim terminie może skutkować obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, tj. świadczeń:

wypłaconych mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie, zawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych lub
zmniejszenie wysokości przysługujących świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli
osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;
wypłaconych w związku z zastosowaniem przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu – po ustaleniu, że wystąpiły okoliczności,o których mowa w art. 5 ust. 4c;
przyznanych lub wypłaconych na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia;
wypłaconych w przypadku, o którym mowa w art. 23a ust. 5, za okres od dnia, w którym osoba stała się uprawniona do świadczeń
rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, do dnia wydania decyzji o uchyleniu decyzji przyznającej świadczenia rodzinne;
przyznanych na podstawie decyzji, której następnie stwierdzono nieważność z powodu jej wydania bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa albo świadczenie rodzinne przyznane na podstawie decyzji, która została następnie uchylona w wyniku wznowienia postępowania i osobie odmówiono prawa do świadczenia rodzinnego;
wypłaconych osobie innej niż osoba, która została wskazana w decyzji przyznającej świadczenia rodzinne, z przyczyn niezależnych od organu, który wydał tę decyzję

Co do zasady od kwot nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych naliczane są odsetki ustawowe za opóźnienie od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczeń rodzinnych do dnia spłaty. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych ustalone ostateczną decyzją podlegają potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów, o których mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów oraz wypłaconego świadczenia wychowawczego lub egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

DODATKI DO ZASIŁKÓW RODZINNYCH:

Po spełnieniu warunków określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych, do zasiłku rodzinnego na dane dziecko mogą przysługiwać dodatki z tytułu:

urodzenia się dziecka,
opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
samotnego wychowywania dziecka,
wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania,
rozpoczęcia roku szkolnego.

PODSTAWA PRAWNA:

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych

Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 06 lipca 2023r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych