Świadczenia pielęgnacyjne

Świadczenia pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje wskazanym niżej osobom, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia / innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

KOMU PRZYSŁUGUJE ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:

• matce albo ojcu,
• opiekunowi faktycznemu dziecka (tj. w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych jest to osoba faktycznie opiekującą się
  dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o jego przysposobienie),
• osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny,
  z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

– jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Osobom innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

• rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma opiekuna faktycznego dziecka lub osoby będącej rodziną zastępcza spokrewnioną w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodizny i systemie piecz zastępczej lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

WYSOKOŚĆ ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNEGO

Świadczenie pielęgnacyjne w 2023 roku przysługuje w kwocie 2.458,00 zł miesięcznie, przy czym kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych,za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Kwota świadczenia pielęgnacyjnego podlega corocznej waloryzacji od dnia 1 stycznia, tj. zwiększeniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji. Tak ustalona wysokość świadczenia pielęgnacyjnego na następny rok kalendarzowy podlega ogłoszeniu w drodze obwieszczenia przez ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie do dnia 15 listopada każdego roku.

USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNEGO

Świadczenie pielęgnacyjne przyznawane jest na wniosek, który składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby. Organ jest zobowiązany do samodzielnego pozyskania danych dotyczących niepełnosprawności, jednak w przypadku braku takiej możliwości, wzywa ownioskodawcę do przedłożonenia stosownego orzeczenia. W związku z powyższym, w celu przyspieszenia postępowania, wskazane jest załączenie kopii orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności do składanego wniosku.

WNIOSEK MOŻNA POBRAĆ TUTAJ: wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego

Informacje przedstawione we wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

 Wniosek i załączniki do wniosku mogą być składane drogą elektroniczną za pomocą systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny lub systemu teleinformatycznego wskazanego w informacji zamieszczonej na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw rodziny po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji.

Jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się lub pobierającej świadczenie pielęgnacyjne wystąpią wątpliwości dotyczące sprawowania opieki, organ właściwy może zwrócić się o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.11)), w celu weryfikacji tych wątpliwości. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o to świadczenie uniemożliwi przeprowadzenie w/w wywiadu lub w jego trakcie nie udzieli wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem, organ właściwy odmawia przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub wstrzymuje wypłatę przyznanego już świadczenia.

OKRES NA JAKI PRZYZNAWANE JEST PRAWO DO ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNEGO

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tym ostatnim przypadku prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

TERMINY ROZPATRYWANIA WNIOSKÓW O ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNE

Wnioski są rozpatrywane niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca od daty złożenia wniosku wraz z prawidłowo wypełnionymi dokumentami.

KIEDY NIE PRZYSŁUGUJE ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

• niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała po ukończeniu przez Nią 18. roku życia lub - w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - po ukończeniu 25. roku życia; 
• osoba sprawująca opiekę ma prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia;
• osoba sprawująca opiekę ma prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
• osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
• na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
• na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
• na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

W przypadku gdy osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych, członek rodziny tej osoby lub rodzic dziecka przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy przekazuje wniosek wraz z dokumentami, w tym informacjami dotyczącymi sprawy, wojewodzie. Wojewoda ustala, czy w przekazanej sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a także okres, w którym przepisy te mają zastosowanie. W przypadku gdy wojewoda ustali, że w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, wydaje decyzję w sprawie świadczeń rodzinnych za okres, w którym zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Jeśli decyzja wojewody nie obejmuje całego okresu, na który ustalane jest prawo do świadczenia rodzinnego, wojewoda przekazuje sprawę organowi właściwemu w celu ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych za okres nieobjęty jego decyzją. Natomiast w przypadku, gdy wojewoda ustali, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, przekazuje sprawę organowi właściwemu w celu ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych.

Również w przypadku przebywania osoby uprawnionej do świadczeń rodzinnych, członka rodziny tej osoby lub rodzica dziecka w dniu wydania przez organ właściwy decyzji ustalającej prawo do świadczeń rodzinnych lub po dniu jej wydania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy występuje do wojewody o ustalenie, czy w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, przekazując niezbędne dokumenty, w tym informacje dotyczące sprawy. W przypadku gdy wojewoda ustali, że w przedmiotowej sprawie znajdują zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy uchyla decyzję przyznającą świadczenia rodzinne za okres, w którym zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Następnie wojewoda wydaje decyzję w sprawie świadczeń rodzinnych za okres objęty koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego. Natomiast w przypadku, gdy wojewoda ustali, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego informuje o tym fakcie organ właściwy.

Wojewoda ustala i dochodzi zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w sprawach, w których mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Powyższych zasad nie stosuje się w przypadku wyjazdu lub pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w celach turystycznych, leczniczych lub związanych z podjęciem przez dziecko kształcenia.

ŚWIADCZENIA NIENALEŻNIE POBRANE

Nienależnie pobrane świadczenia pielęgnacyjne to między innymi świadczenia:

• wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie, zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;
• przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia;
• wypłacone w przypadku, o którym mowa w art. 23a ust. 5, za okres od dnia, w którym osoba stała się uprawniona do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, do dnia wydania decyzji o uchyleniu decyzji przyznającej świadczenia rodzinne;
• przyznane na podstawie decyzji, której następnie stwierdzono nieważność z powodu jej wydania bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa albo świadczenie przyznane na podstawie decyzji, która została następnie uchylona w wyniku wznowienia postępowania i osobie odmówiono prawa do świadczenia rodzinnego;
• wypłacone osobie innej niż osoba, która została wskazana w decyzji przyznającej świadczenia, z przyczyn niezależnych od organu, który wydał tę decyzję.

Co do zasasady, od kwot nienależnie pobranych świadczeń naliczane są odsetki ustawowe za opóźnienia od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty do dnia spłaty. Ponadto kwoty nienależnie pobranych świadczeń ustalone ostateczną decyzją podlegają potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów, a także świadczenia wychowawczego lub egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Z dniem 01 stycznia 2024 r. zaczną obowiązywać nowe zasady przyznawania świadczeń pielęgnacyjnych, które zostały zawarte w art. 43 ustawy z dnia 07 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. z 2023 r., poz. 1429)

PODSTAWA PRAWNA:

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych

Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 06 lipca 2023r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych